Armstrong D, Dregan A, Ashworth M, White P. Risk of fibromyalgia following antibiotic prescriptions: A population-based case-control study. Eur J Pain. 2024 Jan 23. doi: 10.1002/ejp.2239. Epub ahead of print. PMID: 38260960.
Αικατερίνη Αμανίτη
Επίκουρη Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας ΑΠΘ- Μονάδα Πόνου Παν. ΓΝΘ ΑΧΕΠΑ
Η ινομυαλγία ή το σύνδρομο ινομυαλγίας είναι μια αρκετά κοινή κατάσταση, η οποία εν πολλοίς κρύβει πολλά άγνωστα ακόμα σημεία. Υπολογίζεται ότι επηρεάζει περίπου το 2% με 8% του παγκόσμιου ενώ συχνά συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως κόπωση, εντερικές διαταραχές και αλλαγές στον ύπνο και τη διάθεση. Αν και η ινομυαλγία φαίνεται να σχετίζεται με μια σειρά από άλλες καταστάσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) (Erdrich et al., 2020a), την παχυσαρκία (D’Onghia et al., 2021), τον σακχαρώδη διαβήτη και την αντίσταση στην ινσουλίνη (Pappolla et al., 2021 Zetterman et al., 2021) καθώς και με φλεγμονώδεις καταστάσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η αιτιολογία τους είναι ως επί το πλείστον άγνωστη.
Ένας αναδυόμενος τομέας ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι η σχέση μεταξύ της σύνθεσης του μικροβιώματος του εντέρου και της αντίληψης του πόνου (Alizadeh et al., 2023; Liu et al., 2023; Minerbi & Shen, 2022). Η υγεία του μικροβιώματος του εντέρου αναγνωρίζεται πλέον ως ένα πιθανώς σημαντικό στοιχείο του άξονα εντέρου-εγκεφάλου, ο οποίος φαίνεται να εμπλέκεται στην αντίληψη του πόνου. Τα αντιβιοτικά είναι γνωστό ότι δημιουργούν δυσβίωση στο μικροβίωμα, επομένως η απάντηση στο ερώτημα εάν η ινομυαλγία διαγιγνώσκεται πιο συχνά μετά από συνταγογράφηση αντιβιοτικών παρέχει ένα μέσο για τη διερεύνηση του ρόλου του μικροβιώματος στην εμπειρία του χρόνιου πόνου.
Στην εξεταζόμενο άρθρο πραγματοποιήθηκε μια μελέτη ασθενών-μαρτύρων (case-control study) χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά αρχεία υγείας που συλλέχθηκαν από μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως βάσεις δεδομένων πρωτοβάθμιας φροντίδας, το Clinical Practice Research Datalink (CPRD) του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η μελέτη περιέλαβε ασθενείς ηλικίας 18 ετών και άνω με κατεγεγγραμένη διάγνωση ινομυαλγίας στην πρωτοβάθμια φροντίδα κατά το διάστημα μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2016 και 31ης Δεκεμβρίου 2021. Οι ασθενείς και οι μάρτυρες έπρεπε να έχουν τουλάχιστον 12 μήνες ιατρικού ιστορικού στη βάση δεδομένων πριν από την ημερομηνία διάγνωσης για Ινομυαλγία. Αναζητήθηκαν τρεις περιπτώσεις ως μάρτυρες για κάθε περίπτωση ινομυαλγίας, χωριστά αντιστοιχισμένοι ως προς την ηλικία, το φύλο και την οικογενειακή κατάσταση.
Όσον αφορά στη μεταβλιτή έκθεσης, αφορούσε στη συνταγογράφηση οποιουδήποτε αντιβιοτικού κατά τα προηγούμενα έτη της διάγνωσης της ινομυαλγίας. Οι πληροφορίες που εξήχθησαν περιελάμβαναν την κατηγορία των αντιμικροβιακών, τον αριθμό των συνταγών αντιβιοτικών που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια διαφορετικών προηγούμενων περιόδων παρακολούθησης (1, 2, 3, 4, 5, 6–10, >10 έτη) και το διάστημα μεταξύ της πρώτης αντιμικροβιακής συνταγής και την ημερομηνία διάγνωσης της ινομυαλγίας, ως μέτρα της έκτασης της έκθεσης. Η ανάλυση περιλάμβανε προσαρμογή για ένα ευρύ φάσμα συν-μεταβλητών που μπορεί να είναι πιθανοί συγχυτικοί παράγοντες.
Συνολικά εντοπίστηκαν 44.674 περιπτώσεις ινομυαλγίας μαζί με 133.513 μάρτυρες. Οι διαγνωσμένοι με ινομυαλγία ήταν πιο πιθανό να έχουν υψηλό δείκτη μάζας σώματος, να είναι νυν ή πρώην καπνιστές και να έχουν συννοσηρότητες όπως διαβήτη, κατάθλιψη, αϋπνίας και ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ήταν επίσης πιο πιθανό να λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, ΜΣΑΦ, στατίνες, αντιυπερτασική θεραπεία και DMARDs.
Οι ασθενείς και οι μάρτυρες χωρίστηκαν σε τεταρτημόρια με βάση τον αριθμό συνταγών. Όπως μπορεί να φανεί από την εικόνα 1, μετά την προσαρμογή για συν-μεταβλητές, διαπιστώθηκε ότι oι ασθενείς με τον μεγαλύτερο αριθμό συνταγών ήταν πιο πιθανό να διαγνωστούν με Ινομυαλγία. Για παράδειγμα, το τεταρτημόριο με τον μεγαλύτερο αριθμό συνταγών και αυτό με τη μεγαλύτερη έκθεση σε αντιμικροβιακά είχε πάνω από τριπλάσια αύξηση στις διαγνώσεις ινομυαλγίας (αριθμός συνταγών: αναλογία πιθανοτήτων (odds ratio) 3,92, 95% CIs: 3,71–4,13, αναλογία πιθανοτήτων έκθεσης 3,28. CIs: 3,13–3,43). Ορισμένα αντιβιοτικά μάλιστα, (όπως οι τετρακυκλίνες και η μετρονιδαζόλη) φάνηκε να ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλα. Επιπροσθέτως, φάνηκε ότι η πρόσφατη συνταγογράφηση αντιβιοτικών συσχετίστηκε με πολύ μεγαλύτερο odds ratio διάγνωσης ινομυαλγίας και ότι κάθε νέα συνταγογράφηση αντιβιοτικού αύξανε τον κίνδυνο διάγνωσης ινομυαλγίας κατά 11% (προσαρμοσμένος σχετικός κίνδυνος = 1,11, 95% CI, 1,08–1,14, p 0<01).
Συμπερασματικά, η μελέτη αυτή, με την επιφύλαξη παραγόντων όπως ο σχεδιασμός (case control study), η ύπαρξη συγχυτικών παραγόντων και το γεγονός ότι η διάγνωση της ινομυαλγίας έγινε από γενικούς ιατρούς, υποστηρίζει το ερευνητικό ερώτημα του κατά πόσο προηγηθείσα αντιβιοτική αγωγή αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη διάγνωση ινομυαλγικού συνδρόμου.