(Learning pain from others: a systematic review and meta-analysis of studies on placebo hypoalgesia and nocebo hyperalgesia induced by observational learning, Pain. 2023 Nov 1;164(11):2383-2396. doi: 10.1097/j.pain.0000000000002943)
Τα φαινόμενα placebo και nocebo επαγόμενα από την μέθοδο της μάθησης εκ παρατηρήσεως έχουν περιγραφεί στη βιβλιογραφία, με τα αποτελέσματα των μελετών να μην είναι καταληκτικά. Η συγκεκριμένη συστηματική ανασκόπηση και μετανάλυση είναι η πρώτη που προσπαθεί να συνοψίσει τα αποτελέσματα των μελετών που εξέτασαν την εμφάνιση των φαινομένων της placebo υποαλγησίας και της nocebo υπεραλγησίας επαγόμενες μέσω της μάθησης εκ παρατηρήσεως. Η μέθοδος φαίνεται πως επηρεάζει την εμπειρία του πόνου (SMD 0.44; 95% [CI] 0.21-0.68; P < 0.01), με τα αποτελέσματα να εμφανίζουν στατιστική σημαντικότητα για το φαινόμενο placebo (0.64, 95% CI 0.26; 1.02, P < 0.01) και όχι για το φαινόμενο nocebo (0.15, 95% CI −0.10; 1.02, P = 0.19). Ωστόσο, λόγω των περιορισμών που εμφανίζουν οι μελέτες ανασκόπησης, τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι αξιόπιστα. Σημαντικές διαφορές βρέθηκαν και στον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται η μάθηση εκ παρατηρήσεως, με την παρατήρηση μέσω βίντεο να εμφανίζει στατιστική σημαντικότητα (P = 0.01), σε αντίθεση με την πρόσωπο-με-πρόσωπο παρατήρηση (P = 0.08). Το είδος του placebo που χορηγούταν στους συμμετέχοντες δεν φάνηκε να επηρεάζει την εμφάνιση των δύο φαινομένων (P = 0.23). Επίσης, αυτή η μέθοδος παρουσίασε στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα όσον αφορά την προσδοκία του πόνου των συμμετεχόντων (P < 0.01) και ήταν πιο αποδοτική όταν η ενσυναίσθησή τους ήταν υψηλότερη (P = 0.03), όπως αυτή εκφράστηκε μέσω του Interpersonal Reactivity Index. Συμπερασματικά, η μέθοδος της μάθησης εκ παρατηρήσεως τροποποιεί την εμπειρία και την προσδοκία του πόνου και στο μέλλον θα μπορούσε να είναι σημαντικό εργαλείο για την βελτιστοποίηση της placebo υποαλγησίας στην κλινική εφαρμογή. Ωστόσο, περισσότερες μελέτες χρειάζονται για την αναγνώριση προγνωστικών παραγόντων αυτών των φαινομένων και τη μελέτη τους στον πληθυσμό.