Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

ΧΡΟΝΙΟΣ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ: Συχνότητα, παράγοντες κινδύνου και τεχνικές πρόληψής του

Chronic post-surgical pain -update on incidence, risk factors and preventive treatment options  

D.C. Rosenberger and E.M. Pogatzki-Zahn University Hospital Munster, Germany

BJA Education, 22(5): 190196 (2022)       

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ : ΣΟΥΛΙΜΑ ΝΙΚΗ  ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ  ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΙΑΤΡΕΙΟ ΠΟΝΟΥ  ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Χρόνιος Μετεγχειρητικός Πόνος (ΧΜΠ)  είναι μια από τις συχνότερες επιπλοκές μετά από μια χειρουργική επέμβαση, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Η συχνότητα εμφάνισής του  6-12 μήνες μετά την επέμβαση κυμαίνεται από  20-30%, ποσοστό που φαίνεται ότι μειώνεται με τα χρόνια. Ο ορισμός του ΧΜΠ οριστικοποιήθηκε το 2019  και συμπεριλήφθηκε στο ICD-11. Είναι πόνος που εμφανίζεται ή αυξάνεται σε ένταση μετά  από μία χειρουργική επέμβαση, επιμένει παρά την επούλωση του τραύματος για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών από τη χρονική στιγμή που πυροδοτήθηκε ,έχοντας συχνά χαρακτηριστικά νευροπαθητικού πόνου.  Η υποκείμενη παθοφυσιολογία αφορά σε περιφερική και κεντρική (νωτιαία, υπερνωτιαία)  ευαισθητοποίηση. Η ανοσοποιητική και αντιφλεγμονώδης απάντηση στην ιστική βλάβη περιλαμβάνει την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών στην περιφέρεια και στο νωτιαίο μυελό και οδηγεί  σε δραστηριότητα της μικρογλοίας, έκτοπη νευρωνική  απάντηση και τροποποίηση της απάντηση στα οπίσθια κέρατα του νωτιαίου μυελού. Ως συνέπεια της κεντρικής ευαισθητοποίησης οι ασθενείς εμφανίζουν  τυπικά κλινικά συμπτώματα  υπεραλγησίας,αλλοδυνίας και δυσαισθησίας. Το 35-75% των ασθενών ΧΜΠ  εμφανίζουν  κλινικά χαρακτηριστικά νευροπαθητικού πόνου. Η συχνότητα εμφάνισης επηρεάζεται σημαντικά  από το είδος της χειρουργικού επέμβασης με τα μεγαλύτερα ποσοστά να εμφανίζονται μετά από θωρακοτομή ,μαστεκτομή και ακρωτηριασμό. Αρκετοί  παράγοντες κινδύνου  έχουν ταυτοποιηθεί και συσχετισθεί με την εμφάνιση του ΧΜΠ χωρίς όμως ισχυρή τεκμηρίωση από μελέτες. Στους χειρουργικούς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται: η μεγάλη διάρκεια επέμβασης, η ανοιχτή έναντι της  λαπαροσκοπικής χειρουργικής επέμβασης, μετεγχειρητικές επιπλοκές, ακτινο- ή χημειοθεραπεία, επανεπέμβαση .Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι ο  οξύς ισχυρός  μετεγχειρητικός πόνος, προϋπάρχων χρόνιος πόνος, ψυχοκοινωνικοί λόγοι, το φύλο (γυναίκες) η νεαρή ηλικία και ο υψηλός BMI. Με βάση τα δεδομένα αυτά, έχουν δημιουργηθεί μοντέλα πρόβλεψης ασθενών που θα εμφανίσουν ΧΜΠ, ωστόσο έχουν μεγάλους περιορισμούς γι΄αυτό και δεν είναι  εφαρμόσιμα στην κλινική πράξη. Όσον αφορά τους τρόπους πρόληψης, αυτοί περιλαμβάνουν τη χρήση συγκεκριμένων  αναλγητικών παραγόντων όπως η  κεταμίνη, τα  γκαμπαπεντινοειδή, η  ενδοφλέβια λιδοκαΐνη, η ντουλοξετίνη, η κλονιδίνη, η δεξμεντομιδίνη, το συνδυασμό γενικής και περιοχικής αναισθησίας και τη μείωση των οπιοειδών περιεγχειρητικά. Η  πολυπαραγοντική  αντιμετώπιση των ασθενών βασισμένη στο βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο σε συνδυασμό με φαρμακευτικές και μη θεραπείες είναι πολλά υποσχόμενη με περιορισμένη τεκμηρίωση

 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35496645/